Cenoty, Meksyk, Riviera Maya, Jukatan, jaskinie, troglobionty, życie jaskiniowe, biologia jaskiń, ryby
Duchoryba (Typhliasina pearsei, maaya t’aan: sak kay, ang: Mexican blind brotula, hiszp: dama blanca ciega) to jedyna w swoim rodzaju (Typhliasina) ślepa ryba jaskiniowa. Jest pozbawiona pigmentu, dlatego zdaje się, że ma śnieżnobiały kolor, wpadający w jasnoróżowy, z ciemniejszymi przebłyskami różu wzdłuż kręgosłupa, głowy i masy trzewnej. Nie ma oczu. Jej płetwy są przezroczyste. Zarówno płetwa brzuszna jak i grzbietowa są bardzo mocno wydłużone, jednak wyraźnie oddzielają się od ogona. Obie wspomniane płetwy nie mają twardych ości, a jedynie miękkie promienie, dzięki czemu płetwy duchoryby falują, umożliwiając jej ruch. Duchoryba dorasta do około 10 cm.
Ślepa ryba jaskiniowa (Typhliasina pearsei)
Duchoryba Typhliasina pearsei jest szczytowym drapieżnikiem swojego ekosystemu. Nie reaguje na światło, ale używa innych zmysłów. Ich receptory są rozmieszczone wokół głowy ryby – jest bardzo czuła na wibracje, choć spłoszonej zdarza jej się nie rozpoznać przeszkody. Poluje na inne troglobionty, głównie krewetki jaskiniowe i inne bezkręgowce. Duchoryba jest żyworodna, pomiędzy grudniem a lutym wydaje na świat do tuzina narybku o rozmiarach 2,4-3,7 cm.
Typhliasina pearsei i trochę systematyki
Duchoryba (Typhliasina pearsei) to ryba kostnoszkieletowa (Osteichthyes) należąca do gromady promieniopłetwych (Actinopterygii), rzędu ryb wyślizgokształtnych (Ophidiiformes), rodziny Bythitidae, podrodziny Brosmophycinae i plemienia Dinematichthyini. Duchorybę zaraportował jako pierwszy amerykański zoolog i botanik Arthur Sperry Pearse (1877–1956), ale nie on opisał nowy gatunek. Uczynił to na podstawie egzemplarza przywiezionego przez Pearse’a z Meksyku ichtiolog Carl Leavitt Hubbs (1894–1979) w 1938 roku.
Gdzie spotkać duchorybę?
Typhliasina pearsei jest gatunkiem endemicznym dla półwyspu Jukatan w Meksyku. Duchoryba zamieszkuje głębiej położone partie jaskiń, dlatego zwykle widują ją jedynie nurkowie jaskiniowi. Duchoryby są dość płochliwe, więc ich napotkanie można poczytywać jaki zaszczyt. My widujemy je zwykle w jak najrzadziej odwiedzanych sekcjach systemu K’oox Baal, np. w Kalag Dzonot, gdzie zdarza się ich po kilka na każdym nurkowaniu. Duchoryby bywają raportowane do głębokości aż 70 m. Na trasach nurków rekreacyjnych duchoryba bywa spotykana w Cenote Tak Be Luum, która została sztucznie przystosowana do nurkowań kawernowych. Trzyma się raczej warstwy wody słodkiej, czasem tylko wpływając w słonawą.
